15 listopada 2023 r. w iście „kryminalnej” aurze czytelnicy przybyli do międzyzdrojskiej biblioteki na spotkanie z jednym z najważniejszych współczesnych pisarzy kryminalnych, laureatem Nagród Wielkiego Kalibru, autorem m.in. cyklu powieści o komisarzu Jakubie Mortce, cyklu gliwickiego, postapokaliptycznej powieści „Królowa głodu” oraz thrillerów psychologicznych – Wojciechem Chmielarzem. Moderatorem spotkania jest dr Piotr Oleksy mieszkaniec Lubina, autor książek, historyk i pracownik Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Instytutu Europy Środkowej.
Rozmowa rozpoczęła się od scharakteryzowania gatunku „polski kryminał” i próby odpowiedzi na pytanie – czy jest jakiś wyróżnik, który pozwoliłby na rozpoznawalność tej prozy na tle, chociażby modnych w ostatnim czasie, kryminałów skandynawskich? Wojciech Chmielarz podkreślił, że dla części polskich powieści kryminalnych specyficzne jest zanurzenie w historii a raczej związek z nieprzepracowanymi traumami m.in. komunizmem czy II wojną światową. Warto oddawać klimat polskich miast i nastrojów w społeczeństwie. Najważniejsza jest jednak gra z emocjami czytelnika, wiarygodność oraz proces budowania postaci, by nie wpaść w pułapkę własnych stereotypów. Może dlatego kompetentny policjant Jakub Mortka tak bardzo różni się od krnąbrnego prywatnego detektywa Dawida Wolskiego – bohatera cyklu gliwickiego.
Fani literatury, którzy złapią detektywistycznego bakcyla wytkną autorowi każdą nieścisłość. Żeby poznać gatunek i dobrze pisać kryminały, trzeba dużo czytać. Nasz gość dba o oryginalność swojej twórczości. Z uśmiechem przytoczył słowa postaci granej przez Woody’ego Allena w filmie „Manhattan” – „Zawsze bądź oryginalny, ale jeśli musisz kraść to rób to od najlepszych”. Wojciecha Chmielarza inspirują Raymond Chandler, Jo Nesbo oraz Dennis Lehane, który w powieści „Rzeka tajemnic” genialnie „wybebeszył” portret irlandzkiej społeczności. Tej trójce nadaje subiektywny status mistrzów kryminału. Wojciech Chmielarz marzy, by taką „Rzekę tajemnic” popełnić co roku. Sprzedając ponad 100 tys. egzemplarzy „Żmijowiska” można stwierdzić, że już popełnił. Kokieteryjnie powiedział, że „wie lepiej, co czytelnicy chcą przeczytać”, po ilości sprzedanych książek trzeba przyznać Chmielarzowi rację. Nasz gość prowadził prywatną firmę, gdzie zajmował się białym wywiadem, opisując przypadki przestępczości zorganizowanej. To zdecydowanie odcisnęło piętno na jego późniejszych, własnych tekstach. Współpracował ze służbami specjalnymi, kryminologami oraz detektywami podczas swojej pracy w firmie monitorującej szarą strefę akcyzową. Dzięki temu doświadczeniu świat przedstawiony w kryminałach Wojciecha Chmielarza jest niezwykle realistyczny. Wiarygodny jest również obraz polskiej policji zawarty w prozie Chmielarza. Mimo to, autor na spotkaniu w międzyzdrojskiej bibliotece, stwierdził, że tworzy literaturę rozrywkową i prosił, by traktować ją jako fikcję literacką. Fabuły stara się nie opierać na podstawie ludzkich tragedii. „Rana” najwięcej czerpie z rzeczywistości i autor nie do końca jest z niej zadowolony. Rozmowa toczyła się również wokół ekranizacji książek: „Żmijowisko”, „Wyrwa”, „Prosta sprawa”. Nasz gość przyznał, że ma szczęście do aktorów. Postacie, które stworzył, wybitni artyści: Tomasz Kot, Grzegorz Damięcki czy Kamila Urzędowska, przetworzyli przez swój warsztat aktorski i stworzyli coś nowego. Natomiast Agnieszka Żulewska była odzwierciedleniem jego wyobrażenia Kamili ze „Żmijowiska”.
Nasz gość jest również dziennikarzem, tworzy podcasty pisał m.in. do „Nowej Fantastyki”. Jedyną jego powieścią, która odbiega od kryminałów jest postapokaliptyczna „Królowa głodu”. Wojciech Chmielarz zapowiedział, że w 2025 będzie jej kontynuacja, gdyż musi na chwilę uciec od konwencji kryminału, „by przewietrzyć głowę”. Czytelnicy, przybyli na spotkanie, chętnie włączali się do dyskusji, wykazywali się doskonałą znajomością prozy naszego gościa. Kilka osób przyniosło pełne torby książek, by otrzymać dedykację i autograf od Wojciecha Chmielarza.
Spotkanie zostało sfinansowane ze środków Instytutu Książki w ramach Dyskusyjnego Klubu Książki, współorganizatorem była Książnica Pomorska w Szczecinie. Bardzo dziękujemy Państwu Ejsmont z Księgarni Delfin w Międzyzdrojach za umożliwienie zakupu książek naszego gościa po atrakcyjnej cenie. Już dziś serdecznie zapraszamy na spotkanie z Jakubem Poradą – w środę 22 listopada 2023 o godz. 18:00.
