Dziś, o godzinie 19.00, rozpocznie się koncert inauguracyjny tegorocznego 53. Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej i Kameralnej. Zabytkowa kamieńska świątynia wypełni się muzyką organową w wykonaniu organisty młodego pokolenia Tomasza Soczka (debiutującego w Kamieniu) oraz kameralną, którą zaprezentują: Orkiestra Filharmonii Koszalińskiej, Zespół Wokalistów „Camerata Nova”, solistki-wokalistki Marzena Michałowska (sopran), Anna Alexandrowicz (sopran II) i Małgorzata Woltmann-Żebrowska (alt) pod batutą dyrektora programowego naszego festiwalu prof. Eugeniusza Kusa.
Przed półwieczem, w 1967 r. odbyła się trzecia edycja Festiwalu Muzyki Organowej i Kameralnej w Kamieniu Pomorskim. Przed inauguracją ukazał się „Informator Prasowy” omawiający pokrótce program festiwalu oraz przybliżający sylwetki artystów, którzy w jego trakcie wystąpili. Zapowiedziano wykonawców zagranicznych, przedstawiono historię katedry i miasta w datach, muzykę polską w programie III festiwalu oraz wspomniano o pracach konserwatorskich w katedrze. Umieszczono tez zapowiedź prawykonania utworu skomponowanego specjalnie na festiwal i dedykowanego pierwszemu wykonawcy przez bydgoskiego kompozytora i pedagoga PWSM w Gdańsku Konrada Pałubickiego. „Pezzi da chiesa” wykonane zostało 30 czerwca przez wiolonczelistę Romana Sucheckiego. W programie imprezy z tegoż roku pisano o kamieńskich koncertach, iż: „łączą w sobie harmonijnie literaturę wielkich mistrzów muzyki organowej, oraz kameralne muzykowanie. Głos organów płynący pod sklepieniem katedry dialoguje z muzyką kameralną, która rozbrzmiewa z głównej nawy świątyni, z estrady ustawionej w transepcie”. W programie znalazły się dzieła zarówno dawnych mistrzów jak i współczesnych kompozytorów. Podkreślano, iż zarówno repertuar koncertów jak i wykonawcy nadają mu międzynarodowy charakter. Po raz pierwszy pojawiła się też stylizowana litera „k” jako logo festiwalu.
W sąsiedztwie katedry zorganizowano „Kawiarnię Festiwalową”. W mieście odbywały się, postulowane wcześniej przez prasę, imprezy towarzyszące, jak wystawa instrumentów muzycznych z Poznania w salach Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Pałacu Biskupim, wystawa „Rzeźba gotycka na Pomorzu Zachodnim” w kamieńskim muzeum, czy wystawa plenerowa „Polski plakat muzyczny”. W informatorze pojawił się również po raz pierwszy skład Komitetu Organizacyjnego, w skład którego wchodzili: przedstawiciele Kamienia Pomorskiego – zajmujący się kulturą w kamieńskim Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Włodzimierz Materski jako przewodniczący, Maria Dziubińska-Zamróz kierownik muzeum, Janina Grzelczak – dyrektor Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej, Jan Orzech – kierownik Powiatowego Domu Kultury, Ryszard Kowalczyk i Andrzej Krzyżański z Towarzystwa Miłośników Ziemi Kamieńskiej oraz reprezentujący środowisko szczecińskie związane głównie ze Szczecińskim Towarzystwem Muzycznym – Zbigniew Pawlicki (przewodniczący Rady Artystycznej Towarzystwa i Festiwalu), Jerzy Pieńkow, Roman Kraszewski, Stanisław Krzywicki, Edmund Szulc i Edward Wojnecki. Do grona organizatorów imprezy dołączył Wojewódzki Dom Kultury w Szczecinie. Z uwagi na zwiększenie się rangi Festiwalu powstało osobne Biuro Organizacyjne koordynujące poczynania Komitetu Organizacyjnego. Biuro Festiwalu znajdowało się w Szczecinie w Zamku Książąt Pomorskich, gdzie swą siedzibę miało biuro STM kierowane przez Edwarda Wojneckiego, i w Kamieniu w Powiatowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej, gdzie za jego pracę odpowiadał Jan Duda.
Zmiany „wizerunkowe” odnotował „Głos Szczeciński” wcześniej piętnujący organizatorów za niedociągnięcia. 14 czerwca w artykule „Po raz pierwszy inaczej” dziennik pisał o imprezach towarzyszących. Odnotował również, że „melomani nie będą musieli wybierać się na koncert z… wałówką. Zorganizowano na miejscu bar szybkiej obsługi”. Problemem nie stawał się już dojazd. Co piątek kursował specjalny pociąg ze Szczecina, Kamieński PKS będzie rozwoził słuchaczy po koncercie „zależnie od potrzeb”. Na drogach dojazdowych ustawiono plansze, do redakcji rozesłano biuletyny informacyjne, wydano również folder. „Tak więc przygotowania do III Festiwalu można ocenić na czwórkę z plusem. Milo nam będzie podwyższyć ocenę już po festiwalu” – czytamy w dzienniku.
Inauguracja III Festiwalu odbyła się 16 czerwca 1967 r. Przed kamieńską publicznością wystąpili Mirosław Pietkiewicz i Chór Akademicki Politechniki Szczecińskiej. Recenzenci prasowi nie zauważyli na koncercie inauguracyjnym „wysokich dygnitarzy krajowych i wojewódzkich, przedstawicieli resortów kultury i turystyki wysokiej rangi” ani „napływu dziennikarzy z prasy centralnej, tak często relacjonujących obficie wydarzenia kulturalne o wiele mniejszej rangi”. Jak z przekąsem dostrzegli „W prasie, radiu i TV, zalewanych potokami sprawozdań z festiwalu piosenki w Opolu – o Kamieniu dość pusto i dość głucho”.
Zgodnie ze zwyczajem przyjętym od początku festiwalu w pierwszym i ostatnim koncercie wzięły udział zespoły szczecińskie. Od początku również kamieński festiwal prezentował dorobek polskiej muzyki. W repertuarze z roku 1967 znalazło się dwadzieścia sześć utworów polskich autorstwa dwudziestu dwóch kompozytorów.
Wielu zachwycało się specyfiką Kamienia, małego w końcu ośrodka, w którym organizuje się imprezy miary Festiwalu Muzyki Organowej i Kameralnej, której pozazdrościć mogłoby niejedno większe miasto. O powodzeniu tej imprezy decydowali przede wszystkim ludzie. Mira Taczanowska pisała 18 lipca 1967 r. w „Kurierze Polskim”: „W powiatowym mieście, które do niedawna było jedynie rajem archeologów, znalazła się grupa miejscowej inteligencji, która nie narzeka na „warunki”, ale warunki, w których żyje – zmienia. Bez czekania na zalecenia odgórne stwarza rzeczy nowe w skali Polski powiatowej niecodzienne”.
W informatorze prasowym podsumowującym zakończony festiwal w 1967 r. czytamy: „Koncerty III Festiwalu cieszyły się ogromnym zainteresowaniem słuchaczy. Można z całą satysfakcją zauważyć, że frekwencja na koncertach z roku na rok jest coraz większa. Ławki umieszczone w ogromnym masywie gotyckiej świątyni nie są w stanie pomieścić przybyłych melomanów. […] Nie ulega wątpliwości, że coraz dogodniejsze warunki dotarcia do Kamienia na koncert sprawiają, że na każdym z koncertów było około 800-1500 słuchaczy. Wykonawcami III Festiwalu – dwóch zagranicznych organistów – Jean Guillou z Paryża i Hans-Gűnther Wauer z Merseburga. Nie przybył Leonid Rojzman z Moskwy, którego zastąpił Jerzy Rosiński. III Festiwal to 12 organistów (w tym dwóch z zagranicy), 11 zespołów kameralnych i chóralnych i 7 solistów. Podczas 12 koncertów wykonano 132 utwory od średniowiecza po współczesność”.
Wspominano również o planach na przyszłość, sięgając jubileuszowego 1969 r., w którym oprócz pięciu lat festiwali minęła też 300. rocznica ufundowania organów kamieńskich przez księcia Ernesta Bogusława de Croya. Oba jubileusze spowodowały dążenie organizatorów do nadania festiwalowi bardziej uroczystego oblicza.
Organizatorzy FMOiK postanowili ufundować specjalną nagrodę dla młodego organisty. W związku z odbywającym się w dniach 16-22 października 1967 r. Ogólnopolskim Konkursem Organowym w Warszawie Komitet Organizacyjny kamieńskiego festiwalu dołączył do dyspozycji jury swoją nagrodę, którą było zapewnienie miejsca w programie IV festiwalu oraz dwutygodniowy pobyt w ośrodku wczasowym na wybrzeżu na terenie powiatu kamieńskiego.
Współorganizator naszego festiwalu, którym było STM, wystąpił również z inicjatywą rozpisania konkursu kompozytorskiego. Konkurs organizowany był przez to towarzystwo wspólnie ze Związkiem Kompozytorów Polskich. Nagrodzone przez jury utwory zostały wykonane podczas piątego festiwalu.
W grudniu 1967 r. poinformowano o odnalezieniu w archiwum katedralnym aktu fundacyjnego kamieńskich organów z datą 6 listopada 1669 r. co przed czekającym Kamień w 1969 r. jubileuszem miało ogromne znaczenie. Przymierzano się do wydania jubileuszowego albumu poświęconego kamieńskim organom, który nie został wówczas opublikowany.
Kolejną czwartą edycję kamieńskiego festiwalu, która odbyła się w 1968 roku, zainaugurowano 14 czerwca. Jej piętnaście koncertów trwało do 30 sierpnia. Kierując się uwagami z lat poprzednich i na życzenie publiczności przesunięto godzinę rozpoczynania koncertów na 19.00. Godzina ta nie zmieniła się do dziś.
Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej